بررسی شرکت ملی صنایع مس ایران
فصل جدیدی از تقاضای مس با برنامه‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و رشد تولید خودرو‌های برقی آغاز شده است. این بخش‌ها به عنوان مصرف کنندگان رو به رشد فلز سرخ از یک سو افق‌های جدیدی را در تقاضای مس گشوده و از سوی دیگر به دلیل توسعه نامتقارن بخش عرضه سبب بروز نگرانی‌هایی در دهه آتی شده است؛ نگرانی از اینکه بازار مس در سال‌های آینده با کسری شدید مواجه شود.
حتی این موضوع از هشدار کارشناسان و تحلیلگران هم فراتر رفته و به تازگی مدیران ارشد اجرایی شرکت‌های بزرگ مس جهان نیز نسبت به کمبود‌های دهه آتی هشدار می‌دهند، به طوری که مدیرعامل شرکت دولتی کودلکو در شیلی، بزرگترین تولیدکننده مس در جهان هشدار داده که کمبود جهانی فلز سرخ ممکن است تا سال ۲۰۳۲ میلادی به ۸ میلیون تن برسد.
کارشناسان برآورد کرده اند، صنعت مس باید بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه کند تا معادنی راه اندازی شود که بتواند کسری عرضه را تا سال ۲۰۳۰ به حداقل برساند.
در سال ۲۰۲۱ کشور ایران با تولید ۳۰۳ هزار تن کاتد، رتبه هجدهم تولید مس پالایش شده در دنیا را دارا بوده، به طوری که سهم تولید مس ایران در دنیا در این سال ۱.۲ درصد بوده است. همچنین در منطقه آسیا طی سال ۲۰۲۱، ایران رتبه هفتم تولید مس پالایش شده را دارا بوده به طوری که سهم تولید مس ایران از منطقه در این سال ۲.۱ درصد بوده است.
با توجه به طرح‌های توسعه و اکتشافات پیش روی شرکت صنایع ملی مس ایران انتظار می‌رود در سال‌های آتی رتبه ایران در آسیا و دنیا بهبود یابد.
ارقام اولیه نشان می‌دهد که تولید جهانی معادن مس در سال ۲۰۲۱ به ۲۱.۲ میلیون تن رسیده است. شیلی، بزرگترین استخراج کننده مس با تولید ۵.۶ میلیون تن بود.
تولید کارخانه‌های ذوب در سال ۲۰۲۱ به ۲۱.۴ میلیون تن رسید. چین بزرگترین تولید کننده بلیستر و آند در سال ۲۰۲۱ بود.
تولید مس تصفیه شده در سال ۲۰۲۱ به ۲۴.۸ میلیون تن افزایش یافت که شامل ۴.۱ میلیون تن تولید مس تصفیه شده ثانویه (از قراضه) بود. چین بزرگترین تولید کننده شناخته شد.
مصرف مس تصفیه شده (مورد استفاده نخستین کارخانه‌های استفاده کننده از مس) در سال ۲۰۲۱ به ۲۵.۳ میلیون تن رسید. چین در سال ۲۰۲۱ بزرگترین مصرف کننده مس تصفیه شده با مصرف ظاهری حدود ۱۳.۹ میلیون تن شناخته شد.
طبق گزارش انجمن بین المللی مس (ICA)، بخش تجهیزات، بزرگترین مصرف‌کننده نهایی مس در سال ۲۰۲۱ بود و پس از آن بخش‌های ساخت و ساز و زیرساخت‌ها قرار گرفتند.
کاربرد‌های جدید مس عبارتند از سطوح لمسی ضد میکروبی، لوله‌های برنجی بدون سرب، سیم مسی با فناوری بالا، مبدل‌های حرارتی و همچنین محصولات مصرفی جدید.
کدلکو، بزرگترین تولیدکننده مس دنیا و کشور شیلی می‌گوید، کاهش عیار معادن مس، تداوم تولید و سودآوری این شرکت را تهدید کرده و باعث شده تا برنامه تولید مس سال ۲۰۲۲ این شرکت از سقف ۱.۵۱ میلیون تن به ۱.۴۶۵ میلیون تن اصلاح شود. طبق اظهارنظر مدیرعامل کودلکو، کاهش تولید مس این شرکت وارد یک روند بلندمدت شده و نیاز به اجرای طرح‌های ریاضت اقتصادی و صرفه جویی در هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری هدفمند در جهت تداوم سودآوری الزامی است.
مس معاملات سال ۲۰۲۲ را با ۹۷۲۰.۵۰ دلار آغاز کرد و توانست در کل سه ماهه بالاتر از آستانه ۹۵۰۰ دلار باقی بماند. حمله روسیه به اوکراین در اواخر فوریه، باعث افزایش ابهام در بازار‌های جهانی از جمله مس شد. روسیه هفتمین کشور بزرگ مس در جهان از نظر تولید است.
با وجود مشاهده روند قوی در سه ماهه نخست، قیمت مس در فصل دوم کاهش یافت. بالاترین نقطه سه ماهه دوم در اوایل آوریل بود، در حالی که پس از آن، روند فقط نزولی بود و قیمت‌ها در پایان دوره سه ماهه دوم بیش از ۲۰۰۰ دلار از دست دادند. در مجموع، قیمت مس در سه ماهه دوم ۲۰۲۲ بیش از ۲۰ درصد کاهش یافت و در پایان این دوره به ۸۲۵۸ دلار در هر تن رسید.
قیمت‌ها در پایان دوره سه ماهه سوم کاهش یافت و ۷۵۶۰ دلار داد و ستد شد که بر این اساس، کاهش بیش از ۶ درصدی برای سه ماهه سوم رقم خورد.
مس معاملات سه ماهه چهارم را با ۷۵۰۸ دلار آمریکا آغاز کرد و اختلالات عرضه در کشور‌های تولیدکننده بزرگ پرو و شیلی، تیتر اخبار در آغاز سه ماهه پایانی سال شد. قیمت مس در سه ماهه چهارم به آرامی شروع به افزایش کرد و از مرز ۸۰۰۰ دلار عبور کرد. همچنین در ماه دسامبر در اطراف این سطح قیمتی قرار گرفت. روند دیگری که در سه ماهه چهارم تاکنون مشاهده شده، افزایش پرمیوم مس اروپا به دلیل انتظارات برای افزایش تقاضا و همین طور افزایش هزینه‌های انرژی و حمل و نقل بوده است.
با نگاهی به سال ۲۰۲۳، بانک گلدمن ساکس پیش بینی کرده که قیمت مس در ۱۲ ماه آینده به سطوح بی سابقه‌ای افزایش یابد و کسری بزرگ در عرضه مس همراه با تقاضای قوی اتفاق بیفتد.
شرکت ملی صنایع مس ایران، در زمینه استخراج و بهره‌برداری از معادن مس، تولید محصولات پر عیار سنگ معدن و محصولات مسی نظیر کاتد، اسلب، بیلت و مفتول هشت میلیمتری فعالیت می‌نماید. معادن مس سرچشمه و میدوک درکرمان و معدن مس سونگون در آذریایجان شرقی، از مهمترین معادن متعلق به شرکت به شمار میروند. ظرفیت تولید واقعی محصولات اصلی شرکت شامل ۱، ۲۰۰ هزار تن کنسانتره مس، ۳۰۰ هزار تن کاتد مس می‌باشد. بیش از نیمی از فروش شرکت ملی صنایع مس ایران صادراتی می‌باشد. مهمترین کشور‌های مقصد برای صادرات محصولات، چین، فیلیپین و ترکیه می‌باشند.