دولت همچنان به دنبال الگوی اقتصاد دستوری است
حبیب آرین کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بورس نیوز، در خصوص دخالت‌های دولت و تأثیر آن بر بازار سرمایه این چنین گفت: در مورد رابطه دولت و بازار سرمایه باید گفت که در یک تصویر کلان، نظام تصمیم‌ساز الگوها و انتخاب‌ها در آن بر اساس اولویت‌های اقتصادی نیست. این رفتار در حوزه بین‌الملل و در حوزه‌های دیگر نیز میتوانیم مشاهده کنیم. این که در داخل کشور دولت همچنان به دنبال الگوی اقتصاد دستوری است و در بازار سرمایه نیز شاهد صنایع مختلف هستیم که نهادهای مختلف در مورد آن‌ها تصمیم‌سازی و اظهار نظر می‌کنند و هر کدام از آن‌ها به نوعی در حال تلاش برای کنترل‌گری بیشتر هستند.
وی ادامه داد: در واقع این تصمیم‌سازی‌ها ریسک‌های بزرگی را ایجاد می‌کند و به طور کلی میتوانیم بگوییم که بازار سرمایه اساساً نقشی یا جایگاهی در اولویت‌ها در نظام تصمیم‌سازی در ایران ندارد. دولت با تصمیم‌های خود در حال ساختن ریسک‌های سیستماتیک است به عنوان مثال؛ تصمیمی که در مورد نرخ خوراک و همین‌طور در خصوص خودرو گرفته شد.
در واقع تمام این گزاره‌ها نشان میدهد که تصمیم‌سازی در ایران چندان اولویتی برای بازار سرمایه قائل نیست و به نظرم پذیرفتن این داده می‌تواند به پذیرش ریسک سیستماتیکی که از ناحیه دولت به بازار سرمایه وارد می‌شود کمک کند و این فکت را به عنوان فعالان بازار سرمایه بپذیریم.
به نظرم در شرایط فعلی بازار سرمایه چندان از نرخ‌های بهره، چه نرخ‌های بهره بانکی، چه نرخ بهره بین بانکی اثر نمی‌پذیرد. یعنی نرخ‌های بانکی اثرگذاریشان به عنوان یک عامل در شرایط کنونی تجربه می‌کنیم.
در نهایت نرخ‌های بهره‌ای که در سپرده‌های بلندمدت در بانک‌ها وجود دارد نهایتاً 23 الی 24 درصد است و ما می‌بینیم که به هر حال ابزارهای مالی در همین بازار وجود دارد و می‌تواند بازده‌های بیشتری را ایجاد کند. در واقع 2 تا گروه را اگر رفتارشان را در بازار بررسی کنیم، چه آن‌هایی که سرمایه گذاری مستقیم می‌کنند در سمت سهام و چه آن‌هایی که سرمایه گذاری مستقیم می‌کنند به واسطه صندوق‌ها الزاماً منابعشان را به سمت سپرده‌های بانکی نمی‌برند و در شرایط فعلی افزایش نرخ بهره حالا در این رقم‌هایی که اتفاق افتاده نمی‌تواند تاثیر منفی در بازار ایجاد کند.
حبیب آرین در رابطه با ارزندگی سهامی که در بازار مورد معامله قرار می‌گیرند و با توجه به نرخ بهره، شرایط سیاسی و اقتصادی عنوان کرد: در مورد ارزندگی بازار هم در واقع عوامل مختلفی را می‌شود مورد بررسی قرار داد اما؛ با توجه به افت قیمت‌هایی که بسیاری از سهام داشتند، خیلی از سهام شرکت‌های نیز p/e های جذابی را به همراه داشتند و می‌شود گفت که بسیاری از سهام در بازار ارزندگی دارند البته باید تاکید کرد که این ارزندگی یک مسئله کلی و جنرال نیست و ما نمی‌‌توانیم در مورد اکثر سهام شرکت‌ها این صحبت رو انجام دهیم اما, به نظر می‌رسد که واقعاً بسیاری از سهام در نقطه ارزنده‌ای هستند و بسیاری از آن‌ها در کف قیمتی نیز حضور دارند.
این کارشناس بازار در خصوص این موضوع که در حال حاضر بازار سرمایه در حال بی جان قرار گرفته است و حتی افزایش نرخ ارز نتوانسته است باعث حرکت مثبت بر بازار شود، بیان کرد: در چند روز اخیر مشاهده کردیم که با رشد نرخ ارز، بازار سرمایه با ریزش همراه بود و وقتی که ارز قیمتش افت کرد نیز با کاهش مواجه شد، به نظرم این گزاره کلاسیک که حالا خیلی از فعال‌های بازار نیز بر آن تاکید دارند که نرخ رشد ارز در واقع موجب افزایش بازار می‌شود نمی‌تواند در حال حاضر حداقل صادق باشد.
این گزارش کاملاً ساده که ما وقتی یک دوره‌ای افزایش نرخ ارز را تجربه کنیم بعد از نهایتاً یک سال دوباره بعد از آن یک جهش بزرگی را در بازار سرمایه می‌بینیم و به نظر می‌رسد همچنان در دوره کنونی رشدهای حاصل از نرخ ارز و در سال گذشته در بازار تجربه نکردیم و بازار می‌تواند آماده باشد که تحت تاثیر این رشد‌ها قرار بگیرد.
در یک کیس مشخص وقتی دیدیم که جنگ بین فلسطین و اسرائیل آغاز شد دلار جهش پیدا کرد و در بازار این اتفاق را به عنوان یک ریسک پذیرفت، در نتیجه یک عامل توانست اثر متفاوتی را در بازار ایجاد کند اما؛ به طور کلی به دلایل مشخص در صنایعی که در واقع صادراتی هستند، صنایعی که دارایی‌هایی مثل تجهیزات دارند نرخ رشد باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود و این یک اثری است که در بازار اتفاق می‌افند.
در مورد بازار ارز هم باید این نکته را اشاره کرد که با وجود تراز منفی که در طرف عرضه و تقاضا در بازار ارز وجود دارد اما؛ حداقل فعالان در عین حال که در نظر دارند نرخ ارز ظرفیت بالایی برای رشد تا انتهای سال دارد. این نکته را نیز در نظر دارند که بانک مرکزی و سیاست‌گذار ارزی در بازار حداقل حوزه تقاضای خرد می‌تواند تقاضاها را کنترل کند یا منابع کافی به واسطه افزایش درآمدهای نفتی در اختیار دارد.