گواهی سپرده سکه طلا چیست؟
به گزارش بورس نیوز، در گذشته افراد پول و دارایی‌های شبه پول خود را به صورت فیزیکی نگهداری میکردند. به مرور زمان و با پیشرفته شدن جوامع و شکل گیری تکنولوژی در مشاغل مالی و بانکی این دارایی‌های فیزیکی جای خود را به دارایی‌های الکترونیکی، کارت بانکی و اعداد و ارقام در حساب بانکی داد که زندگی را برای بسیاری راحت‌تر کرد. زحمت جا‌به‌جایی مقادیر زیاد پول و ریسک سرقت یا دزدیده شدن آن‌ها تا حدود زیادی کاهش یافت تا جاییکه اکنون کمتر کسی را می‌بینیم که با خود مقادیر زیادی پول برای خرید و انجام معاملات روزمره حمل کند.
با این وجود همچنان در مورد برخی دارایی‌های شبه پول مانند سکه طلا این سنت شکنی به طور کامل رخ نداده است و هنوز شاهد نگهداری سکه و طلا به صورت فیزیکی هستیم در حالیکه اوراقی برای آن‌ها نیز تعبیه شده اند که همان وظیفه کارت‌های بانکی را ایفا می‌کند و از امنیت بالایی حتی نسبت به صندوق امانات بانک برخوردار هستند. گواهی سپرده کالایی سکه طلا یکی از این اوراقی است که برای این منظور تعریف شده اند و در این مقاله قصد داریم شما را با این اوراق آشنا کنیم.
گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که موید مالکیت دارنده‌ی آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبار‌های مورد تایید بورس کالا صادر می‌گردد. گواهی سپرده‌ها انواع مختلفی دارند و بر مبنای نوع دارایی پایه دسته بندی‌های متفاوتی دارند که در این مقاله گواهی سپرده سکه طلا را به طور کامل توضیح خواهیم داد.
با توجه به تعریفی که از گواهی سپرده کالایی ارائه شد می‌توان اینطور بیان کرد که گواهی سپرده سکه طلا نیز اوراق بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر سکه طلا است. در واقع پشتوانه این مالکیت رسیدی است که پس از تحویل سکه به انبار مورد نظر به سرمایه گذار داده می‌شود.
گواهی سپرده سکه طلا از سال ۹۴ به دلایل زیر مورد معامله قرار گرفت:
افزایش امنیت سرمایه‌گذاری در بازار طلا
ایجاد شفافیت در بازار طلا و کمک به مهار بازار سیاه
تسهیل فرایند کشف قیمت رسمی سکه طلا
این گواهی‌ها در حال حاضر بسیار مورد توجه سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار است چرا که معاملات آن به سهولت و سرعت انجام می‌گیرد و از نقدشوندگی و شفافیت خوبی برخوردار هستند. نکته‌ی جالب در مورد گواهی‌های سپرده سکه طلا این است که امکان انتقال به غیر را ندارند و تنها به نام صاحب سکه ثبت می‌شوند؛ بنابراین نگرانی بابت گم شدن اوراق وجود ندارد.
ارزش هر برگه گواهی سپرده طلا برابر با ۰.۰۱ یک سکه طلا است، یعنی برای خرید یک سکه کامل تمام بهار آزادی باید ۱۰۰ گواهی سپرده خریداری کنید. به عنوان مثال اگر قصد خرید ۶ سکه تمام بهار آزادی را دارید، باید ۶۰۰ گواهی سپرده بخرید. به بیان ساده هر تعداد سکه که قصد خرید آن را دارید در۱۰۰ ضرب کنید که مقدار حاصل شده نشان دهنده مقدار گواهی‌ای است که باید بخرید. در صورتیکه سفارش‌های خرید و فروش این گواهی‌ها را مشاهده کنید خواهید دید که سفارش‌ها کمتر از ۱۰۰ واحد نیست و همگی مضربی از ۱۰۰ هستند.
هرچند عرف جامعه ما تا کنون بدین صورت بوده است که برای سرمایه گذاری در طلا و سکه عموما خانوار‌ها اقدام به خرید کالای فیزیکی و نگهداری آن میکردند، اما در سال‌های اخیر و پس از اینکه گواهی‌های سپرده سکه طلا نیز در کنار سایر گواهی‌های سپرده کالایی تعریف شد و معاملات آن رونق گرفت، به نظر میرسد نگهداری فیزیکی سکه طلا از صرفه کمتری برخوردار باشد و بهینه‌تر این است که گواهی‌های سپرده سکه طلا خریداری شوند. چرا که مزیت‌های این گواهی سپرده‌های سکه قابل چشم پوشی نیست و در ادامه در این باره بیشتر توضیح خواهیم داد.
در بخش‌های قبلی به برخی از مزایای این گواهی‌ها اشاره شد. به طور کلی خرید گواهی سپرده سکه طلا دارای مزایای زیر است:
حذف شدن ریسک نگهداری سکه طلا به صورت فیزیکی مانند گم شدن و به سرقت رفتن سکه
حذف ریسک تقلبی بودن خرید و فروش سکه طلا
خرید و فروش گواهی سپرده سکه طلا به صورت آنلاین با سرعت و سهولت (نقدشوندگی بالاتر)
پرداخت کارمزد پایین‌تر برای انجام معاملات
معافیت مالیاتی گواهی سپرده‌ها
شفافیت بیشتر در بازار بورس کالا
عدم نیاز به مراجعه حضوری و نگهداری فیزیکی سکه طلا
گواهی سپرده سکه طلا قابلیت وثیقه گذاری برای اخذ انواع تسهیلات در برخی از بانک‌ها را دارد
پایین بودن اختلاف قیمت خرید و فروش در بورس کالا نسبت به صرافی‌ها
تعیین قیمت سکه بر اساس عرضه و تقاضا و نه به صورت دستوری و ...
شاید بسیاری بر این باور باشند که امنیت صندوق امانات بسیار بالا است و هیچ سرقتی از بانک‌هایی که این صندوق امانات را دارند صورت نمی‌گیرد. اما اتفاقی که برای صندوق امانات بانک در چند وقت اخیر رخ داد این واقعیت را یادآوری کرد که هر مکانی قابلیت سرقت را دارد. خرید گواهی سپرده سکه طلا نسبت به نگهداری سکه و طلا در صندوق امانات دارای مزیت‌های زیر است:
قابلیت معامله در بازار بورس کالا را دارد در حالیکه برای خرید و فروش سکه به صورت فیزیکی هر بار می‌بایست به صندوق امانات مراجعه کرد.
بیمه نبودن محتویات صندوق امانات به علت جنبه خصوصی آن و عدم اطلاع مرجعی از محتویات آن شرایط را در صورت سرقت دشوار می‌کند در حالیکه گواهی سپرده سکه طلا به دلیل ماهیت اوراقی خود برتری خوبی در این زمینه دارد.
کامزد کمتر نگهداری سکه در خزانه بانک نسبت به نگهداری آن در صندوق امانات بانک.
برای داشتن و خرید و فروش گواهی سپرده سکه طلا دو حالت وجود دارد. حالت اول اینکه شخص سرمایه گذار سکه طلا را به صورت فیزیکی دارد و درصدد تبدیل آن به گواهی سپرده کالایی سکه طلا است. حالت دوم بدین صورت است که شخص در حال حاضر هیچ سکه‌ای ندارد، اما از همان ابتدا قصد خرید و فروش گواهی‌های سپرده‌ای سکه طلا را دارد و بنابراین نیازی نیست به انبار‌های نگهداری سکه که در واقع همان خزانه‌های بانک هستند، مراجعه کند و تنها کافی است کد معاملاتی داشته باشد. هر کدام از حالت‌های فوق را بررسی میکنیم.
این مورد مربوط به حالت اول است و اینکه چگونه می‌توانیم سکه در دستمان را به گواهی سپرده تبدیل کنیم؟ برای این منظور مراحل زیر می‌بایست طی شود تا سکه تحویل گرفته شود و گواهی سپرده آن نیز صادر شود.
در ابتدا می‌بایست سکه توسط کارشناس ارزیابی شود تا مطابق استاندارد‌ها باشد؛ بنابراین همراه با مدارک شناسایی خود به خزانه یکی از بانک‌های مورد تایید بورس کالا مراجعه کنید و سکه را تحویل دهید و گواهی سپرده سکه طلای خود را تحویل بگیرید. (پس از یک روز کاری قبض انبار به نام فرد صادر می‌شود)
درصورتی‌که فرد بخواهد گواهی سپرده سکه خود را به فروش برساند، می‌تواند با مراجعه به شعب کارگزاری به‌صورت حضوری و یا با استفاده از سامانه‌های معاملاتی کارگزاری به‌صورت آنلاین گواهی سپرده خود را به فروش برساند.
مبلغ مورد نظر پس از یک روز قابل برداشت از حساب خواهد بود.
برای خرید و فروش گواهی سپرده کالایی سکه طلا مانند دیگر گواهی‌های سپرده کالایی مانند زعفران، زیره، پسته، کشمش، رطب مضافتی و برنج باید کد معاملاتی و کد بورسی داشته باشید. در صورتی که کد بورسی و کد معاملاتی ندارید، می‌توانید با ثبت نام و احراز هویت سامانه سجام کد بورسی و با ثبت‌نام در کارگزاری کاریزما کد معاملاتی دریافت کنید.
ابتدا در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) ثبت نام کنید و احراز هویت شوید. برای این منظور می‌توانید بر روی این لینک کلیک کنید.
پس از ثبت نام در سجام از طریق این لینک به صورت غیرحضوری در کارگزاری ثبت نام کنید و کد کاربری و رمز عبور خود را دریافت نمایید.
سپس وارد حساب کاربری خود شوید، آن را به میزانی که می‌خواهید گواهی سپرده سکه طلا خریداری کنید شارژ نمایید.
در نهایت نماد گواهی مورد نظر خود را در قسمت جستجو وارد کنید و به مقدار و مبلغ مورد نظر خود ثبت سفارش کنید.
در صورتیکه عرضه‌ای با قیمت ثبتی شما وجود داشته باشد سفارش شما انجام خواهد شد و گواهی سپرده مورد نظر در حساب کاربری شما می‌نشیند.
سکه‌های مورد معامله در بورس کالا باید مورد تایید انبار باشد. سکه‌های مورد تایید انبار باید همگی سکه تمام بهار آزادی با عیار ۲۲ (درصد خلوص ۹۰۰ از ۱۰۰۰) و وزن ۸.۱۳۳ گرم باشند.
توجه کنید که هنگام تحویل، به ازای هر سکه مبلغ ۲۰۰۰۰ ریال جهت کارشناسی سکه دریافت می‌شود.
همچنین هزینه انبارداری به ازای هر روز برای هر سکه ۷۰۰ ریال است.
کارمزد معاملات نیز ۰/۰۰۱۲۵ معادل ۰/۱۲۵% ارزش معامله خواهد بود.
بر خلاف معاملات سهام که هنگام فروش ۰/۵٪ از ارزش معامله به عنوان مالیات کسر می‌شود، هیچ‌گونه مالیاتی برای معاملات سکه در نظر گرفته نشده است.
سکه‌های خریداری شده توسط گواهی سپرده طلا در انبار بورس کالا نگهداری می‌شوند. مکان انبار بورس کالا بسته به اینکه گواهی سپرده خود را از کدام بانک خریده‌اید، فرق دارد.
در حال حاضر امکان خرید گواهی سپرده طلا از بانک‌های صادرات، رفاه، آینده، ملت و سامان وجود دارد.
نکته قابل توجه این است که با استفاده از این ابزار نوین مالی، شما می‌توانید برای آرامش خاطر سکه‌های طلای خود را به یکی خزانه‌های ذکر شده بسپارید و گواهی آن را دریافت کنید یا گواهی سپرده خود را تبدیل به سکه طلای فیزیکی کنید.
لیست انبار‌های سکه از سایت بورس کالا قابل مشاهده است.
اکنون پنج انبار به عنوان انبار خزانه نگهداری سکه طلا در بورس کالا پذیرفته شده‌اند:
خزانه پردیس بانک رفاه کارگران
خزانه زرین سپهر بانک صادرات ایران
خزانه بانک ملت
زمان معاملات گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالا بدین صورت می‌باشد:
۰۸:۴۵ الی ۹:۰۰۰ دوره پیش گشایش: که در این دوره معامله‌ای صورت نمی‌گیرد و تنها امکان ثبت سفارش وجود دارد.
۹:۰۰ الی ۱۵:۰۰ دوره پیوسته معامله: سفارشات در این دوره با یکدیگر مچ می‌شوند و معاملات صورت می‌گیرند.
مالکان گواهی سپرده سکه طلا یک روز پس از خرید سپرده از بورس کالا می‌توانند به خزانه‌داری بانک مربوطه مراجعه کرده و با ارائه گواهی سکه‌های خود را دریافت کنند. ساعات کاری انبار‌های تحویل سکه متقاوت می‌باشد که می‌توانید در مشخصات گواهی‌های سپرده سکه طلا آن را مشاهده کنید.
همه نماد‌های گواهی سپرده کالایی سکه دارای سررسید هستند؛ بدین معنا که در پایان روز سررسید این نماد برای همیشه متوقف خواهد شد و مالکان این نماد می‌بایست برای فروش، دریافت فیزیکی یا انتقال این نماد اقدام کنند.