فاز‌های گازی پارس جنوبی
حمید کوشکی، کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: اگر پتروشیمی‌ها به‌طور خاص متانول ساز‌ها به سمت محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر بروند تیتر زیبایی است، اما سؤالی که پیش می‌آید و آن‌هم این است، این کار بدون سرمایه‌گذاری رخ می‌دهد؟ باید سرمایه‌گذاری عظیمی در این مجموعه‌ها انجام شود. البته که سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده تنها در همین سطح فعلی صورت گرفته به‌عنوان‌مثال در متانول و اوره سازی اتفاق جدید رخ نداده است. سال‌های قبل برای تولید MTO جلسات زیادی برگزار شد، اما نکته این است که کدام‌یک از این واحد‌ها به سمت تولید این محصول رفت. از طرفی سال‌ها شرکت‌های پتروشیمی و دیگر شرکت‌های که مصرف انرژی‌دارند تقریباً واحد‌های یوتیلیتی و انرژی را داخل مجتمع تعبیه کرده‌اند.
وی تشریح کرد: این دست شرکت‌ها زمانی که در حال نوشتن گزارش توجیهی هستند، صرفاً نمی‌توان با استفاده از واژه خام فروشی آن‌ها را ملزم به تولید محصولات دیگری همچون الفین کرد. باید تمام عوامل و جوانب بررسی شوند تا سرمایه‌گذاری توجیه‌پذیر شود. به‌عنوان‌مثال چشم‌انداز درستی در خصوص اصلاح ساختار‌های اقتصادی در کشور وجود ندارد، این شرکت‌ها دلار ۴۵ هزارتومانی را باید با ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان در سامانه نیما عرضه کنند که این بخش کوچکی از معضلات است. مدیر تولید در مجتمع پتروشیمی برای ایجاد واحد بالادست یا پایین‌دست به جمع‌بندی می‌رسد این بخشی از موضوع است، ۹۰ درصد مبحث به ابهام در چشم‌انداز صنعت مرتبط می‌شود. هنگامی‌که به نسبت تمام دنیا گران‌ترین نرخ گاز (درحالی‌که دومین ذخایر گازی را در اختیارداریم) را شاهد هستیم یعنی سیاست‌گذاری درستی صورت نگرفته است.
کوشکی افزود: این اقدام درستی نیست که هر زمان دولت در بخشی با کسری بودجه مواجه شود، در دیگر بخش‌ها هزینه‌تراشی اضافی کند و برای تأمین آن دست‌اندازی به شرکت‌های پتروشیمی را شاهد باشیم. این ابتدای امر است چراکه تا ۳ سال دیگر گاز تولیدی کفاف مصرف خانگی را نخواهد داد و به‌نوعی ناگزیر به واردات گاز می‌شویم، باید گفت حال مسئله مجتمع‌های پتروشیمی و مصرف گاز آن‌ها اولویت دارد یا سرمایه‌گذاری در استفاده از ذخایر گازی است.
این فعال بازار سرمایه در بخش دیگر سخنان خود اظهار داشت: توسعه پارس جنوبی ارتباطی با پتروشیمی‌ها ندارد و موضوع کلان به‌حساب می‌آید. فعلاً برای حداقل گازی که در اختیارداریم آینده تیره و تاریک است، چراکه سرمایه‌گذاری درست صورت نگرفته است. در نگاه خرد اینکه گاز ارزان برای تولید متانول (در سطح جهانی ارزشمند است، اما برای کشورمان بی‌ارزش به‌حساب می‌آید) در اختیار پتروشیمی‌ها قرار گیرد منطقی نیست، بهتر است که محصول الفین تولید شود. اما باید ابعاد بزرگ‌تری را موردتوجه قرارداد، دولت باید مصوبه را ابلاغ کند که شرکت‌های پتروشیمی به‌عنوان‌مثال ۳۰ درصد از سود خالص را به‌عنوان اندوخته توسعه در نظر بگیرید. این موضوع در پالایشگاه‌ها هم مطرح بود، ولی هیچ کمکی به توسعه آن‌ها نکرد به نظر نمی‌رسد برای پتروشیمی‌ها هم پاسخگو باشد.
کوشکی با طرح سؤال آیا امکان صادرات LNG در کشور وجود دارد عنوان کرد: بدون این‌چنین کشتی‌های که قادر به حمل LNG باشند امکان صادرات وجود ندارد، امکان لوله‌کشی برای صادرات هم فعلاً وجود ندارد. عنوان می‌شود که گاز منابع ملی است به نکته‌ای که باید توجه داشت درآمد ۱۲ تا ۱۷ میلیارد دلاری سالانه پتروشیمی است. به فرض اینکه فعالیت پتروشیمی‌ها متوقف شود و کل منابع گازی به مردم برسد، این مبالغ دلاری که بانک مرکزی بر آن ادعا دارد از پول واریزی همین مجتمع‌های پتروشیمی است و با توقف فعالیت این روند با مشکل مواجه می‌شود، بنا بر این اکثر فشار دولت بر این صنعت خواهد بود. البته که کشور ازنظر تولید گاز در سطح جهانی رتبه سوم را داراست، اما اگر تولید ظرفیت موجود را با ظرفیت بالقوه مقایسه کنیم شرایط فاجعه است، رتبه اول و دوم این لیست در اختیار کشور آمریکا و روسیه است؛ بنابراین اصل موضوع ارتباطی با صنعت پتروشیمی ندارد تمامیت موضوع به عدم سرمایه‌گذاری جدی در این حوزه موضوع مربوط می‌شود.
وی در پایان به بورس نیوز گفت: در پارس جنوبی باید کاهش فشار رخ دهد، فاز‌های گازی یک‌به‌یک در حال خروج از مدار هستند. طبق برآوردی که مطالعات نشان می‌دهد در هرسال یک‌فاز از فاز‌های پارس جنوبی به علت افت فشار از کار می‌افتد. در این حوزه نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد، سرمایه‌گذاری خارجی هم فقط در زمان عادی شدن شرایط سیاسی و اجتماعی کشور رخ می‌دهد، یعنی خیال سرمایه‌گذار خارجی از نوسان ارزی، تصمیمات خلق‌الساعه و ناهماهنگی وزارتخانه‌ها مطمئن باشد. اگر این موارد اصلاح نشود صحبت درباره تولید MTO و الفین بی‌فایده است. امسال باکم کردن مصرف گاز زمستان را پشت سر خواهیم گذاشت، اما با افت فشار فعلی سال آینده ۲۴۰ میلیارد مترمکعب گاز تولید می‌شود. اگر هدف نابود کردن پتروشیمی‌هاست که این اقدام انجام‌شده است در ۳ ماه ابتدای قطعی برق و ۳ ماه دیگر گاز قطع می‌شود.