بازار سهام به کدام سمت حرکت خواهد کرد؟
علی سعدوندی، موسس کلینیک اقتصاد در گفتگو با بورس نیوز اظهار کرد: متاسفم که وضعیت اقتصاد ایران به اینجا کشیده شود که بازار سرمایه توانایی جذب نقدینگی را از دست بدهد و چون هیچ بازار موازی‌ای نمی‌تواند نقدینگی را جذب کند، نقدینگی جذب بازار مسکن می‌شود.
وی افزود: نقدینگی در شرایطی جذب بازار مسکن می‌شود که میزان تولید مسکن به پایین‌ترین سطح خود در یک دهه گذشته رسیده است. در واقع تورم مسکن از یک تورم "demand pull inflation" به یک تورم "cost pull inflation" تبدیل شد. همان وضعیتی که من درباره تولید استامینوفن و لاستیک در اپیزودهای قبلی بیان کردم در ابعاد بزرگتر در بازار مسکن رخ داده است.
سعدوندی در این باره ادامه داد: بازار سرمایه در کشور‌ها یکی از ابزار‌های جذب نقدینگی و کنترل تورم است. د دو سال پیش تعدادی اقتصاددان نامه‌ای نوشتند که بازار سرمایه می‌تواند منجر به تورم شود. هجمه‌ای در میان فعالان بازار ایجاد شد و بنده یکی از منتقدان آن نامه بودم. زیرا بازار سرمایه به طور سنتی معمولا جاذب نقدینگی است و بازار‌های مالی در رقابت با بازار‌های کالا و خدمات قرار می‌گیرد و بخشی از نقدینگی را می‌تواند جذب کنند و این نقدینگی می‌تواند جذب حساب‌های جاری کارگزاری‌ها شده، آثار تورمی آن خنثی شود و البته قیمت سهام و قیمت دارایی‌ها در بازار سرمایه می‌تواند افزایش پیدا کند.
موسس کلینیک اقتصاد خاطرنشان کرد: متاسفانه کسی به منطق و استدلال ۲۵ اقتصاددان توجه نکرد. این اقتصاددانان معتقد بودند که شرایطی در ایران حکم فرما می‌شود که فعالان بازار سرمایه ممکن است به دولت فشار بیاورند. دولت و بانک مرکزی تسلیم شوند و در نهایت از پول پرقدرت بانک مرکزی برای کنترل وضعیت خراب بازار سرمایه استفاده شود.
وی بیان کرد: صادقانه عرض کنم واقعا تصور نمی‌کردم شرایطی که آن اقتصاددانان مطرح کردند هیچ گاه اتفاق بیفتد. اتفاقا یکی از انتقاد‌های من به این بر می‌گشت که یکی از آن اقتصاددانان در بازار سرمایه حضور جدی داشت و قبل از انتشار نامه از بازار سرمایه خارج شده و نامه را امضا کرده بود. اما واقعیت این است که با کمال تاسف پیش بینی ۲۵ اقتصاددان اخیرا اتفاق افتاده است. زمانی که با فشار فعالان بازار برداشت از صندوق توسعه ملی صورت گرفت. سعدوی توضیح اد: منابع صندوق توسعه ملی، منابع ارزی است و به کار خرید سهام در بازار سرمایه نمی‌آید. مگر آنکه منابع صندوق توسعه ملی به ذخایر خارجی بانک مرکزی افزوده شود و بانک مرکزی معادل آن پایه پولی در اختیار صندوق تثبیت بازار قرار دهد. یعنی آنچه که آن‌ها پیش بینی کرده بودند، با فشار‌هایی که وارد شد اتفاق افتاد و نتیجه را می‌بینید که نرخ تورم افزایش پیدا کرد و کوچکترین تاثیر مثبتی بر روند بازار سرمایه به جا نگذاشت. وی توضیح داد: کلیه راهکار‌هایی که در دوسال گذشته در همکاری و همسویی بین مدیران بازار سرمایه و فعالان بازار به انجام رسیده بدون استثنا شکست فاحش در پی داشته است.
موسس کلینیک اقتصاد بیان کرد: در ابتدای ریزش بازار تعداد بسیار زیادی از فعالان بازار و تعداد متنابهی از مدیران بازار سرمایه با ایجاد پدیده‌ای به نام بازارساز همسو و همگام شدند. گویا که بازارسازی در دنیا برای کنترل شاخص بنا شده است. این عزیزان اطلاع نداشتند که فلسفه بازارسازی در کنترل ریسک نقدپذیری و کنترل ریسک نقدشوندگی است. اگر بنا شود که ریسک نقدپذیری کنترل شود باید بازار سیال شود. سیال بودن بازار در شرایطی که شاخص بالاست و بازار و سهام گران است به ریزش بازار منتهی می‌شود. البته سیاست درستی است که بازار گران ریزش داشته باشد تا بحران هرچه زودتر به اتمام برسد. در شرایط بحران در بازار‌های سرمایه آنچه که مضر و نامطلوب است ادامه دادن بحران است. متاسفانه راهکار‌هایی که در بازار سرمایه طی سال‌های گذشته ارائه شده در جهت ادامه پیدا کردن مشکل و بحران بازارسرمایه بود.
وی عنوان کرد: اینقدر این بحران ادامه پیدا کرد که اعتماد از بازار سرمایه رخت بر بسته است. در یک بازار سرمایه ۶۵۰۰ هزار میلیارد تومانی که از اندازه حجم نقدینگی و تولید ناخالص ملی بازار سرمایه بزرگتر است، چگونه ممکن است با برداشت سطحی از صندوق توسعه ملی و دست کردن در جیب صندوق‌های درآمد ثابت این بازار را به تعادل رساند. نه تنها با این راهکار‌ها بازار به تعادل نخواهد رسید بلکه اینها، روش‌هایی است که من از آن‌ها به عنوان سیاست‌های آرایشی- بهداشتی نام می‌برم.
سعدوندی در پایان گفت: عجیب است که این روش‌ها در میان مردم و مسئولان بسیار مقبول و پذیرفتنی است. همان طور که مطرح شد، برای کنترل تورم دولت به سمت تثبیت قیمتی می‌رود و همین تثبیت قیمتی موجب "cost-push inflation" می‌شود. در بازار سرمایه ابزار‌های متعددی با عنوان اوراق تبعی، بازارسازی، دامنه نوسان نامتقارن و حجم مبنا که بسیار سیاست‌های مخربی است، یکی پس از دیگری اجرا شده و هیچ کدام به موفقیت نرسیده است.
