سال مالی شرکت های بورس چیست؟

همانطور که می‌دانیم پایه و اساس هر شرکت بر مبنای امور مالی آن استوار است. بنابراین گزارش مالی شرکت ‌ها بسیار حائز اهمیت هستند. هر شرکت برای تنظیم میزان سود و زیان و کلا امور حسابداری یک سال مالی دارد.

سال مالی شرکت ‌ها ۱۲ ماه است و شروع سال مالی شرکت ‌ها می‌تواند مطابق با سال شمسی (اول فروردین ماه تا پایان اسفند ماه) باشد یا اینکه طبق اساسنامه شرکت از ماه بخصوصی شروع شده باشد. گزارش های مالی منبع مناسبی برای استخراج مقدار سودآوری یا زیان ده بودن شرکت ‌ها است. شرکت ‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران باید هر ۳ ماه (هر فصل) گزارشی از عملکرد خود بدهند. ما سرمایه گذاران برای تحلیل بنیادی از گزارش های دوره‌ای شرکت ‌ها استفاده می‌کنیم و براساس این گزارش ‌ها شرکت ‌های خاصی که سودآوری آن‌ها تضمین شده باشد در دایره طلایی سهام خود قرار می‌دهیم.

در این مقاله  به تشریح سال مالی معمول و سال مالی متفاوت شرکت ‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد.

در تحلیل بنیادی یا همان تحلیل فاندامنتال یکی از مهمترین عوامل مورد بررسی، گزارش های میان دوره‌ای شرکت ‌ها است. یکی از اهداف تحلیل و بررسی گزارش های میان دوره‌ای، تفکیک شرکت ‌های بورسی به دو دسته شرکت ‌های سودآور و زیان ده است. چراکه با شناسایی شرکت ‌های سودآور و سرمایه گذاری در این شرکت ‌ها ریسک خود را کاهش خواهیم داد.

برای مثال فرض کنید یک دوست به شما پیشنهاد شراکت در کسب و کار خود را می‌دهد و شما با بررسی دخل و خرج آن کسب وکار متوجه می‌شوید هر ماه بدهی دارد (زیان آور است) و سودی تولید نمی‌کند. با این وضع آیا حاضر به سرمایه گذاری در این کسب وکار هستید؟ جواب هر شخصی که سرمایه اش برایش اهمیت داشته باشد قطعا خیر خواهد بود. بنابراین تحلیل بنیادی و بررسی میزان سود و زیان خالص هر شرکت بسیار با اهمیت خواهد بود.

سال مالی چیست؟

در پاسخ به سوال سال مالی چیست می‌توان بیان کرد که برای بررسی گزارش های میان دوره ای و پیدا کردن سود و زیان شرکت ‌ها ابتدا باید با عنوان سال مالی Fiscal year)) آشنا شویم. به یک دوره کامل مالی با زمان یکسال، سال مالی گفته می‌شود. در این دوره گزارش های مالی حسابداری بررسی می‌شود.

شروع سال مالی تاریخ تعریف شده‌ای ندارد و بستگی به شرکت دارد که بخواهد از چه تاریخ تا چه تاریخی را به عنوان سال مالی در نظر بگیرد. سال مالی در هر شرکت ممکن است با شرکت دیگر تفاوت داشته باشد ولی همیشه مدت زمان سال مالی ۱۲ ماه خواهد بود؛ بنابراین لازم نیست سال مالی از اول فروردین تا آخر اسفند باشد و ممکن است از هر ماهی شروع شود.

طبق قانون باید شرکت ‌ها حداکثر چهار ماه بعد از سال مالی، نسبت به تشکیل مجمع عمومی‌عادی سالیانه و تصویب صورت های مالی شرکت اقدام کنند و حداکثر هشت ماه پس از تشکیل مجمع عمومی‌سالیانه و تصویب صورت های مالی، موظف به پرداخت سود نقدی سهامداران هستند.

در کشورهای دیگر نیز هر کسب و کار یک سال مالی دارد که برای پرداخت و هماهنگی عملیات داخلی و همچنین عملیات مالی با دولت‌ها یک دوره مشخص به عنوان سال مالی در نظر گرفته می‌شود.

روز شروع و پایان سال مالی چیست؟

همانطور که بیان شد لازم نیست شروع و پایان سال مالی شرکت ‌ها منطبق با شروع و پایان سال شمسی (۱ فروردین تا ۲۹ اسفند) باشد؛ البته سال مالی اغلب شرکت ‌ها بدین شکل است. هر شرکت می‌تواند سال مالی مخصوص خود را داشته باشد که روز بعد از پایان سال مالی، اولین روز از شروع سال مالی جدید است. مثلا اگر سال مالی شرکت A در ۳۰ آبان هرسال بسته می‌شود، روز شروع سال مالی، اول آذر خواهد بود. در این حالت گفته می‌شود شرکت A سال مالی متفاوت دارد.

سال مالی می‌تواند تغییر داده شود. گاهی اوقات شرکت ‌ها با برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده اقدام به تغییر سال مالی می‌کنند.

در تصویر ذیل شرکتی را می‌بینیم که سال مالی آن از ابتدای خرداد ماه است و پایان سال مالی ۳۱ اردیبهشت است.

گزارش های میان دوره ای

به اطلاعات تولید و فروش و مسائل مالی شرکت که در دوره‌های مختلف توسط شرکت ‌ها ارائه می‌شود گزارش های میان دوره‌ای گفته می‌شود. این گزارش ‌ها در بازه زمانی سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه و سالانه شرکت داده خواهد شد. شرکت ‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار باید هر سه ماه گزارش عملکرد خود را در سایت کدال منتشر کنند. سایت کدال، سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار است.

برای جستجو گزارش ‌های مالی کافی است پس از وارد شدن به سایت کدال از قسمت “جستجو اطلاعیه” اطلاعات مدنظر را پر کنید. بدین ترتیب که ابتدا نام نماد را وارد می‌کنم سپس در “گروه اطلاعیه” عنوان اطلاعات و صورت مالی سالیانه و در “نوع اطلاعیه” عنوان اطلاعات و صورت های مالی میان دوره‌ای را انتخاب می‌کنیم. یک راه ساده‌تر هم برای جستجو این نوع اطلاعیه‌ها وجود دارد که به جای مراحل فوق می‌توان در “کد اطلاعیه” کد ن-۱۰ را وارد کرد.

در تصویر ذیل این اطلاعات برای سهم خلنت پر شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید سهم خلنت یک سال مالی معمولی (منطبق با سال شمسی) دارد. یعنی ترتیب گزارش دهی این شرکت در امسال بدین گونه است که:

• گزارش عملکرد سه ماهه در تاریخ ۱۳۹۸٫۰۳٫۳۱

• گزارش عملکرد شش ماهه در تاریخ ۱۳۹۸٫۰۶٫۳۱

• گزارش عملکرد نه ماهه در تاریخ ۱۳۹۸٫۰۹٫۳۰

• گزارش عملکرد سالانه در تاریخ ۱۳۹۸٫۱۲٫۲۹

هر شرکت دیگری که سال مالی آن مطابق با سال شمسی باشد همانند مثال فوق در زمان مشخص شده، موظف به انتشار گزارش عملکرد دوره‌ای خود است. تصویر ذیل صفحه جستجو گزارش های عملکرد میان دوره‌ای سهم با نماد خلنت را نشان می‌دهد.

در ادامه گزارش های مالی چند شرکت با سال مالی متفاوت را بررسی می‌کنیم.

برای مثال پایان سال مالی شرکت ‌های با نماد غبشهر، بهپاک، غمارگ و غدام در صنعت غذایی ۳۰ آذر ماه (۰۹٫۳۰) است یعنی سال مالی این شرکت ‌ها از اول دی ماه سال مالی شروع شده است. بطور ساده‌تر می‌توان گفت سال مالی این شرکت ‌ها سه ماه زودتر از سال شمسی شروع می‌شود.

برای شرکت ‌هایی با نماد غچین و کهمدا پایان سال مالی تاریخ ۰۳٫۳۱ و شرکت با نماد غگل و کسرام پایان سال مالی تاریخ ۰۶٫۳۱ است. در تصویر ذیل شمای سال مالی شرکت ‌های با نماد غچین و کهمدا مشاهده می‌شود.

تا اینجا با سال مالی متفاوت و تاریخ اعلام گزارش های میان دوره ای آشنا شدیم، حال نحوه‌ی‌ بررسی گزارش های میان دوره ای شرکت با سال مالی متفاوت را بررسی می‌کنیم.

مراحل جستجو در سایت کدال در ابتدای مقاله توضیح داده شد، برای مشخص کردن سال مالی این دسته شرکت ها می‌توان به روش ذیل عمل کرد.

پس از جستجو گزارش ها در سایت کدال باید طبق تصویر ذیل دنبال گزارش سالانه شرکت یعنی گزارش با عنوان “صورت های مالی سال مالی … ” باشیم (این سال مالی را بسته و یک سال مالی جدید باز کنیم). حال گزارش بعدی قطعا گزارش سه ماهه اول خواهد بود.

مثال: شرکت با نماد غبشهر، شروع سال مالی دی ماه

دقت کنید این مقاله مهر ماه سال شمسی ۱۳۹۸ تحریر شده است و چون شرکت با نماد غبشهر سال مالی متفاوتی دارد گزارش عملکرد ۹ ماهه خود را ارائه داده است.

نتیجه‌گیری

سال مالی شرکت ‌ها یک سال مالی قراردادی برای انجام امور حسابداری است. شروع و پایان سال شرکت ‌ها می‌تواند با شروع و پایان سال شمسی متفاوت باشد. یادگیری سال مالی متفاوت و نحوه‌ی پیدا کردن گزارش ‌ها مربوط به هر فصل در تحلیل و بررسی بنیاد شرکت ‌ها به ما کمک شایانی می‌کند. پس از دسته‌بندی شرکت ‌ها با بنیاد خوب، باید از تحلیل تکنیکال و تحلیل روانشناسی بازار بورس برای خرید استفاده کنیم.